Tại sao trà sen Tây Hồ được mệnh danh Thiên Cổ Đệ Nhất Trà

Tôi đã sống và gắn bó với nghề làm trà sen tại Tây Hồ hơn ba thập kỷ. Làm trà sen không chỉ là nghề mưu sinh, mà với tôi, nó là một nét văn hóa, một sự kế thừa và trân trọng những gì tinh túy nhất từ đất trời Tây Hồ, Hà Nội.

Vẻ đẹp thanh khiết của trời đất

Tây Hồ không chỉ nổi tiếng bởi hồ nước trong xanh, phong cảnh hữu tình mà còn vì những đầm sen bạt ngàn. Vào mùa sen, những bông sen bách diệp bung nở, tỏa hương ngào ngạt khắp cả vùng. Sen bách diệp khác hẳn những loại sen khác.

Hoa có nhiều lớp cánh, dày và hương thơm thoang thoảng, dịu nhẹ nhưng vẫn đậm đà. Chỉ những ai sống ở đây và quen với nghề mới biết, không phải sen nào cũng có thể ướp được trà. Chỉ có hoa sen Tây Hồ, nở vào những ngày đẹp trời, mới đủ hương để tạo nên loại trà sen chuẩn vị.

Cầu kỳ từng lát hương

Làm trà sen không phải là chuyện một sớm một chiều. Để có được một mẻ trà ngon, người thợ phải dậy từ khi trời còn mờ sương để hái những bông sen vừa chớm nở. Khi ấy, hương sen đậm nhất, tinh túy nhất.

Ngày trước, khi tôi mới vào nghề, thường chỉ được giao những việc vặt như xếp lá sen, chuẩn bị nhị hoa. Phải mất nhiều năm học hỏi, tôi mới đủ tự tin để bước vào những công đoạn quan trọng nhất.

Ướp trà với sen là một nghệ thuật. Trà xanh được chọn thường là trà Thái Nguyên loại hảo hạng, có vị chát dịu và hậu ngọt. Mỗi bông sen phải được tách nhị cẩn thận, sau đó nhồi trà vào giữa những lớp cánh sen. Công đoạn này đòi hỏi sự khéo léo, bởi chỉ cần nhồi không đúng cách, hương sen sẽ bị vỡ, không giữ được độ thơm lâu.

Một mẻ trà thường phải ướp từ 5 đến 7 lần, mỗi lần kéo dài 12-24 giờ, rồi lại sấy khô trước khi ướp tiếp. Cái khó không phải là ở việc ướp bao nhiêu lần, mà là ở cái “thời điểm” – khi nào hương sen thấm đủ vào trà mà không làm mất đi vị tự nhiên của trà.

Tôi nhớ có lần, vì ướp quá lâu, trà bị hắc mùi sen, uống vào không còn ngọt hậu nữa. Từ đó, tôi rút ra rằng làm trà sen phải biết “điều độ”, vừa đủ, không ít mà cũng không nhiều.

Hương vị của sự thanh cao

Khi thưởng thức một chén trà sen, người ta không chỉ uống mà còn thưởng thức cả mùi hương. Đối với tôi, mỗi chén trà sen là sự kết tinh của đất trời Tây Hồ, của bàn tay khéo léo và cả tâm huyết của người thợ. Mùi hương sen ngọt dịu hòa quyện với vị chát nhẹ của trà xanh, tạo nên một cảm giác thanh tịnh, tĩnh lặng lạ thường.

Tôi từng gặp nhiều người, sau khi uống một ngụm trà sen Tây Hồ, đều tấm tắc khen ngợi hương vị thanh khiết mà trà mang lại. Đó là thứ hương thơm không quá nồng, không quá gắt, nhưng dai dẳng, lưu lại trong tâm trí người thưởng thức.

Tình yêu với nghề

30 năm qua, tôi đã học được nhiều điều từ nghề làm trà sen. Nghề dạy tôi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ, và hơn hết là sự tôn trọng thiên nhiên. Làm trà sen không phải để bán, để kiếm tiền, mà là để truyền đi cái đẹp của văn hóa trà Việt, của sự giao hòa giữa con người với đất trời.

Mỗi mùa sen đến, tôi lại thấy lòng mình phơi phới, như thể được sống lại những ngày đầu khi mới bắt tay vào nghề. Nhìn những bông sen nở rộ trên mặt hồ, lòng tôi tràn ngập niềm tự hào và hạnh phúc khi được tiếp nối một truyền thống quý báu.

Thiên cổ đệ nhất trà

Nghề làm trà ướp sen là một phần không thể thiếu trong đời sống của tôi, và tôi tự hào khi được tiếp tục gìn giữ và phát huy truyền thống này. Mỗi lần ngồi bên ấm trà sen, tôi lại nhớ đến những ngày dài công phu, từng đợt ướp trà thơm nồng hương sen. Đối với tôi, trà ướp hoa sen Tây Hồ không chỉ là một thức uống, mà còn là một phần của tâm hồn, của bản sắc văn hóa Việt.

Dù thời gian có trôi qua, dù thế giới có thay đổi, tôi tin rằng trà sen Tây Hồ vẫn sẽ mãi là một biểu tượng của sự thanh cao và tinh tế trong nghệ thuật thưởng trà của người Việt. Đó là điều mà hơn 30 năm qua, tôi luôn trân trọng và gắn bó.

(Tác giả nhà làm sen lâu năm tại Tây Hồ)