Chuyên trà là gì? Điểm khác biệt của chuyên trà xưa và nay

Văn hóa trà đạo đã trở thành truyền thống của rất nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam ta. Trong văn hóa trà, phần không thể thiếu đó là “trà cụ”. Các dụng cụ pha trà có tác dụng hỗ trợ khiến hương vị trà pha ra được ngon hơn. Bài viết sau sẽ mang đến cho bạn thông tin về chuyên trà - chén tống - một dụng cụ không thể thiếu để có những ly trà thơm ngon.

Chuyên trà là gì?

Chuyên trà còn có tên gọi khác là chén tống, chén tướng. Trong bộ dụng cụ pha trà đây là đồ vật không thể thiếu. Chuyên trà thường có kích thước tương đương với âm pha trà để có thể chứa đựng toàn bộ lượng nước trà có trong ấm. Dụng cụ này được làm theo nhiều kích thước, kiểu dáng và mẫu mã khác nhau. Tùy theo sở thích của mỗi người mà bạn có thể lựa chọn chuyên trà phù hợp.

Chuyên trà là dụng cụ để rót trà ra các ly nhỏ mục đích làm cho trà hòa quyện đều hơn

Công dụng của chuyên trà

Chuyên trà (chén tống) được sử dụng để chứa lượng trà trong ấm, và từ đó rót ra những chén nhỏ hơn mời khách. Đây là dụng cụ mà bàn trà nào cũng không thể thiếu. Sử dụng chén tống có những công dụng như sau:

• Dụng cụ này giúp cân bằng nhiệt độ và độ hãm trà, trà từ chén tống rót ra các chén quân sẽ được đều vị hơn.
• Nước trà được rót từ ấm ra chén tống, từ chén tống ra các chén quân giúp trà được trộn đều, tránh chỗ đậm chỗ nhạt.
• Chuyên trà được dùng giúp lọc cặn trà khiến nước trà trong và có tính thẩm mỹ cao. Toàn bộ cặn từ lá trà được giữ lại dưới đáy.
• Nước pha trà thường là nước nóng, không thể sử dụng để uống ngay. Dụng cụ này sẽ làm giảm nhiệt độ của nước trà để trà không quá nóng.
• Với các dòng trà xanh cần pha với nước có nhiệt độ dưới 90 độ C. Bạn có thể rót nước sôi vào chén tống trước để giảm bớt nhiệt độ. Sau đó, nước từ chén tống đổ vào ấm trà để pha trà xanh. Cách làm này giúp nhiệt độ nước pha trà phù hợp hương, tạo hương vị trà pha ra ngon hơn.

Cách sử dụng chuyên trà

Dụng cụ chuyên trà thường có dung tích chứa tương đương dung tích ấm. Chuyên trà chứa đựng toàn bộ lượng trà, bạn dễ dàng quan sát màu nước trà kĩ lưỡng hơn. Khi rót trà cho khách, giúp chén trà được đều màu, không bị chén đậm chén nhạt. Cách sử dụng chuyên trà có nhiều cách thức như:

• Chia nhỏ lần rót trà, rót vào cách chén quân lần lượt điểm mỗi chén một chút trà cho đến khi đầy chén. Cách rót trà này dễ chia đều trà ở phần miệng chén và đáy chén cho mỗi chén quân.
• Cách sử dụng chuyên trà khác: Bạn đặt chén quân thành một hàng, chén sát cạnh nhau. Rót trà từ ấm ra các chén bằng cách lướt nhanh dòng nước qua chén trà. Cách làm này cần lướt qua lại vài lần cho đến khi chén quân đầy trà. Tuy nhiên, cách rót trà này có một nhược điểm là trà dễ bị văng ra ngoài, gây lãng phí.

Chuyên trà được sử dụng trong trà đạo

Sử dụng chuyên trà cũng có một nhược điểm nhỏ, đó là nó khiến trà nhanh nguội hơn, nhất là khi mùa đông lạnh. Trà được chứa trong ấm thì sẽ có nắp đậy, giữ được hơi ấm của trà lâu hơn. Dùng chuyên trà để chứa trà sẽ không có được phần nắp đậy đó, trà giảm nhiệt độ nhanh hơn và dễ nguội.

Một vài mẫu chuyên trà (chén tống) xưa và nay

Tống chuyên trà (chén tống) được biết đến là sản phẩm của người Việt ta sáng tạo ra. Tên gọi khi xưa là chén tường nhưng vì kiêng cữ nên được đổi sang cách gọi khác. Đây là dụng cụ chuyên biệt được sử dụng trong hoàng cung.

Chuyên trà xưa

Trong bộ trà kỳ mang phong cách thời nhà Nguyễn, chén tống là các chén tròn lớn hơn chén quân và tương đồng hoàn toàn về kiểu dáng. Chén tống thời này có một nhược điểm là khi rót trà ra các chén nhỏ bị rớt ra rất nhiều do thiết kế miệng tròn. Tuy nhiên, chén tống thời ấy có tính đồng bộ với cả bộ trà, nhìn rất đẹp mắt.

Chuyên trà nay

Chuyên trà đã phổ biến hơn, được truyền bá đi nhiều nước khác có văn hóa trà đạo. Tuy nhiên, tại Việt Nam dụng cụ này chỉ tìm thấy trong giới sành trà. Bạn khó có thể bắt gặp chuyên trà trong cuộc sống hàng ngày.

Hình dáng hiện tại của chén tống ngày nay đã khác xưa rất nhiều. Phần lớn chén tống có trên thị trường được sản xuất nhiều nhất tại Trung Quốc và Đài Loan. Về công năng sử dụng, chén tống được cải tiến để việc rót trà thuận tiện hơn, nước ít bị ra ngoài. Chuyên trà chén tống gồm nhiều loại khác nhau, dưới đây là một vài chén tổng phổ biến.

Chuyên trà chén tống Bát Tràng

Bát Tràng là làng nghề gốm truyền thống có lịch sử hàng trăm năm. Các sản gốm ở đây được du khách trong và ngoài nước quan tâm, yêu thích. Chén tống Bát Tràng được thiết kế với họa tiết tinh xảo từ gốm sứ cao cấp. Loại dụng cụ này được thiết kế với nhiều kiểu dáng khác nhau, thích hợp với nhiều phong cách bàn trà.

Chuyên trà chén tống Bát Tràng mộc mạc, giản dị

Chén tống tử sa

Chén tống tử sa là trà cụ mà mọi người chơi trà đều có. Trà cụ này có đặc điểm kín kẽ, giữ được nhiệt độ và hương vị của trà. Tống tử sa được tạo ra bởi những nghệ nhân lâu năm trong các làng nghề. Điểm độc đáo của loại chén này là không bị biến chất, dùng càng lâu màu càng đẹp.

Chuyên trà men sứ trung quốc phỏng theo lối tử sa

Chén tống thủy tinh

Chén tống thủy tinh được làm từ chất liệu cao cấp, có khả năng chịu nhiệt cao. Vì vậy, sản phẩm này sẽ không thể bị nứt vỡ trong quá trình sử dụng. Bên cạnh đó, loại chén này giúp người sử dụng dễ dàng quan sát màu trà khiến hương vị trà chuẩn hơn.

Chén tống thủy tinh giúp quan sát màu sắc trà rõ nhất

Chén tống sứ

Chén tống sứ đa dạng nhiều hình thức, mang tính thẩm mỹ cao. Loại chén này có khả năng chịu nhiệt, chịu ẩm cực kỳ tốt. Vì sử dụng chất liệu sứ để làm nên loại trà cụ này dễ dàng biến đổi theo nhiều kiểu dáng, màu sắc khác nhau, phù hợp nhiều không gian thưởng trà. Chuyên trà (chén tống) là vật dụng không thể thiếu trong những không gian trà đạo. Trà cụ này không chỉ có tác dụng hỗ trợ việc pha trà được ngon hơn mà còn khiến trải nghiệm uống trà thêm phần độc đáo.