Tổ Yến – Dinh dưỡng và cách phân biệt tổ yến thị trường

Tổ yến là sản vật quý giá được xếp vào hàng “cao lương mỹ vị”. Khó có thực phẩm nào sánh được với yến sào ở hàm lượng dinh dưỡng. Tổ yến là món ăn tốt cho sức khỏe được nhiều người mua dùng hoặc làm quà biếu tặng.

Tổ yến là gì?

Tổ yến hay yến sào là tổ do loài chim yến làm ra khi mùa sinh sản tới. Yến thường làm tổ từ nước bọt để đẻ và ấp trứng từ cuối tháng 3 đến giữa tháng 6 hàng năm. Chỉ có hai loài làm tổ từ nước bọt và có thể ăn được là yến đen và yến hàng.

Trong tự nhiên, chim yến chỉ làm tổ ở những hang động hoặc vách núi sát biển. Việc khai thác yến vì thế gặp nhiều khó khăn. Thế nên, trước đây, yến sào khá quý hiếm và đắt đỏ. Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ hiện đại, người ta có thể nuôi yến trong nhà nên việc khai thác an toàn và sản lượng ngày càng lớn hơn.

Quá trình làm tổ của yến hoàn toàn không có sự can thiệp của con người. Theo nghiên cứu khoa học, trong yến sào có đến hơn 30 nguyên tố vi lượng và nhiều axit amin. Chính vì thế mà từ xa xưa, yến đã được xếp vào hàng “bát trân ngự thiện” dành cho vua chúa và quý tộc. Đây là món ăn bồi dưỡng khí huyết, giúp phục hồi sức khỏe, tăng cường chức năng của hệ miễn dịch và các cơ quan trong cơ thể.

Giá trị dinh dưỡng trong tổ yến

Người Việt vô cùng yêu chuộng yến sào vì giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài thành phần protein dồi dào, tổ yến còn có rất nhiều axit amin, carbohydrate và một lượng nhỏ lipit.

Bổ sung dưỡng chất, tăng cường hệ miễn dịch

Khi điều trị một số bệnh như ung thư, quá trình xạ trị kéo dài sẽ tiêu diệt cả tế bào tốt và tế bào xấu. Trong số đó có tế bào B, một tế bào bạch cầu quan trong có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.

Nếu thiếu đi những dưỡng chất này, con người dễ bị nhiễm nhiều loại bệnh hơn. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các loại protein trong tổ yến có thể tăng tốc độ sản xuất tế bào B, điều này giúp tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cho cơ thể.

Bảo vệ và nuôi dưỡng đôi mắt khỏe

Theo một nghiên cứu của Đại học Quốc gia Malaysia thì tổ yến có thể giúp giác mạc khỏe hơn sau những tổn thương. Vì thế, nếu có các bệnh về giác mạc và mắt, bạn có thể bổ sung thêm yến sào để nuôi dưỡng và phục hồi cơ thể.

Bổ sung nhiều dưỡng chất cho hệ tiêu hóa

Trẻ em hay người mới ốm dậy thường có hệ tiêu hóa kém hơn. Yến sào lại là thực phẩm dễ tiêu và bổ sung nhiều dưỡng chất cho cơ thể. Nhờ đó, người bệnh sẽ phục hồi cơ thể nhanh hơn.

Phục hồi sức khỏe cho phụ nữ sau sinh

Phụ nữ sau sinh gặp nhiều vấn đề như rụng tóc, làn da xấu đi. Bạn có thể khắc phục tình trạng này đồng thời giúp thai nhi khỏe hơn bằng cách bổ sung yến sào lúc mang bầu.

Tổ yến có thể giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi cơ thể, ngủ ngon hơn và giảm rụng tóc. Ngoài ra, những dưỡng chất trong yến cũng giúp ngăn ngừa lão hóa, làm đẹp da. Tuy nhiên, chị em lưu ý là không nên sử dụng yến trong 3 tháng đầu sau sinh.

Những món ăn dinh dưỡng từ yến sào

Để giữ được giá trị dinh dưỡng tối đa từ yến sào, bạn chỉ nên đem đi chưng cách thủy ở nhiệt độ vừa phải chứ không nấu trực tiếp hoặc để sôi ở 100 độ C. Dưới đây là những món ngon từ tổ yến cho bạn tham khảo.

Yến chưng hạt sen

Tổ yến kết hợp với hạt sen tạo ra một món ăn không chỉ thơm ngon mà còn bổ dưỡng. Sợi yến dai, dẻo kết hợp với vị ngọt dịu và bùi bùi của hạt sen rất bắt miệng. Đây là món ăn thích hợp dùng để bồi bổ sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và cải thiện giấc ngủ.

Yến chưng táo đỏ

Táo đỏ có vị ngọt tự nhiên là vị thuốc giá trị trong Đông y, rất tốt cho bà bầu, người ốm dậy và người giá yếu. Món ngon có sự kết hợp giữa yến và táo đỏ có thể điều trị mất ngủ, giúp an thần, hạn chế tình trạng suy nhược cơ thể.

Súp tổ yến bồ câu non

Tổ yến kết hợp với bồ câu non là món ăn cực kỳ thơm ngon và nhiều giá trị dinh dưỡng. Món ăn này thích hợp dùng để bồi bổ cho người suy nhược, thiếu máu, mới ốm dậy cần phục hồi cơ thể.

Phân biệt các loại yến sào trên thị trường

Rất nhiều người lần đầu mua yến không khỏi bối rối với nhiều tên gọi của sản phẩm này. Điều này cũng hoàn toàn dễ hiểu vì thị trường đang có quá nhiều cách phân loại.

Phân loại tổ yến theo màu sắc

Yến sào có khá nhiều màu sắc do đặc tính môi trường nơi yến làm tổ. Dựa vào màu sắc, người ta phân thành 3 loại:

• Hồng yến: Tùy theo thời điểm thu hoạch mà hồng yến sẽ có những màu khác nhau như nâu hồng, hồng phớt, cam đậm, cam nhạt… Loại yến này chỉ chiếm 10% tổng sản lượng yến thu hoạch được nên khá hiếm. Hồng yến có bề mặt tổ và sợi dày nên giá trị dinh dưỡng của chúng rất cao.
• Huyết yến: Tổ yến này có những sợi màu đỏ, quyện vào nhau thành tổ rất đẹp mắt. Màu đỏ này thực chất không phải máu chim yến như nhiều người vẫn nghĩ. Đây là kết quả của quá trình lên men kết hợp với nhiều khoáng chất khác trong hang động. Loại yến này khá hiếm, có giá trị dinh dưỡng cao nên giá thành khá đắt đỏ.
• Bạch yến: Đây là loại yến sào có sản lượng cao nhất nên có giá thành khá phải chăng. Loại yến này có màu trắng ngà và sợi yến dài rất đặc trưng.

Phân loại theo vị trí khai thác

Dựa vào vị trí khai thác hay địa hình, yến sào được chia làm 2 loại:

• Yến sào tự nhiên: Loại yến được khai thác trong tự nhiên, tại những vách đá cheo leo nơi chim yến làm tổ. Vì địa hình nguy hiểm nên việc khai thác tổ yến gặp rất nhiều khó khăn. Giá yến sào tự nhiên vì thế cũng rất cao nên trước đây không nhiều người mua được.
• Tổ yến trong nhà: Hiện nay, một số địa phương ven biển đã xây dựng được nhà nuôi yến. Họ tạo ra môi trường sống tự nhiên phù hợp cùng âm thanh để thu hút chim yến về làm tổ. Ở đây, yến vẫn tự mình kiếm ăn ngoài tự nhiên và trở về làm tổ mà không có sự can thiệp của con người. Thế nên, dù là yến nuôi trong nhà nhưng hàm lượng dinh dưỡng chẳng kém gì yến sào tự nhiên.

Phân loại yến sào theo cách sơ chế và đóng gói

Theo cách sơ chế, người ta có thể phân yến sào thành 3 loại với giá thành có nhiều chênh lệch.

• Yến thô: Loại tổ yến nguyên chất còn lẫn lông, tạp chất giữa các sợi yến và chưa trải qua bất kỳ một công đoạn sơ chế nào. Loại yến này có giá thành rẻ hơn nhưng người dùng phải tự làm sạch trước khi sử dụng.
• Yến sơ chế rút lông: Đây là loại yến được làm sạch bằng cách rút lông khô, không ngâm trong nước làm rã tổ. Vì thế, tổ yến dù được làm sạch nhưng vẫn giữ được hình dạng ban đầu.
• Yến tinh chế: Đây là loại yến đã được ngâm qua nước, làm sạch bụi, lông và tạp chất. Sau đó, tổ yến sẽ được cho vào khuôn, định hình lại rồi sấy khô.

Phân loại yến sào theo độ tuổi

Khi thu hoạch, người ta thường ưu tiên tổ yến già vì giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, yến non cũng có nhiều ưu điểm.

• Tổ yến già: Tổ yến này to, cứng, cấu trúc chắc chắn hơn. Tổ già thường có màu đậm, nở nhiều và dai hơn khi chế biến. Tổ yến già cũng thơm ngon và có giá trị dinh dưỡng cao nên giá thành sẽ cao hơn.
• Yến sào non: Dù tổ già có nhiều ưu điểm nhưng yến non cũng có nhiều giá trị không kém. Loại yến này sợi mỏng nên khá sạch và thời gian sơ chế cũng nhanh hơn. Loại yến này dễ hấp thụ hơn nên rất thích hợp với người già và trẻ em.

Phân loại yến sào dựa vào xuất xứ, nguồn gốc

Hầu hết yến sào trên thế giới hiện nay đều có nguồn gốc từ Đông Nam Á. Tuy nhiên, mỗi nơi lại có điều kiện khí hậu và cách khai thác khác nên chất lượng yến cũng khác nhau.

• Yến sào Malaysia: Đa số yến Malaysia đều là yến nuôi nên tổ rất to và giá rẻ nhưng giá trị dinh dưỡng thấp. Thế nên, nhiều người nhập loại yến này và sửa đổi nhãn mác thành yến Việt Nam. Vậy nên, người dùng phải lưu ý để tránh mua nhầm hàng này.
• Yến sào Indonesia: 80% sản lượng yến trên thế giới hiện nay do Indonesia cung cấp. Nghề nuôi yến hiện nay đã phát triển theo hướng công nghiệp nên yến mềm, mịn và khá mềm. Hiện nay, yến sào Indonesia có giá thành khá thấp so với mặt bằng chung.
• Tổ yến Việt Nam: Yến sào Việt Nam nổi tiếng là sản vật thơm ngon và giàu giá trị dinh dưỡng. Dù vậy, mô hình nuôi yến ở nước ta khá rời rạc nên sản lượng chưa cao. Đó là lý do yến sào có nguồn gốc từ Việt Nam luôn có giá thành khá cao.
• Tổ yến sào Thái Lan: Yến sào Thái Lan chủ yếu được khai thác trong thiên nhiên nên sản lượng không cao. Tuy nhiên, loại yến này có giá thành cao nhất vì tổ to, dày và hàm lượng dinh dưỡng cao.

Một số tên gọi thông dụng khác của tổ yến

Người Việt Nam đặc biệt yêu thích yến. Vì thế, nghề khai thác, chăn nuôi và sơ chế yến ngày càng phát triển. Trong giới nhà nghề này, cũng có một số tên gọi đặc biệt để phân loại yến sào.

• Quan: Những tổ yến có trọng lượng từ 10gr trở lên.
• Bài: Những loại yến có trọng lượng nhỏ dưới 7gr.
• Thiên: Yến có màu trắng, nằm trên cao và có trọng lượng từ 8-10gr.
• Huyết: Loại yến có màu đỏ nhưng làm tổ ở nơi hoang dã nên tổ chuyển sang màu cam.
• Địa: Những tổ nằm dưới đáy vách đá hoặc những nơi có nhiều tạp chất nên khá đen và bẩn.
• Vụn: Những loại yến bị vỡ thành vụn trong quá trình khai thác hoặc vận chuyển.

Lời kết

Tổ yến có giá trị dinh dưỡng cao nên thường được dùng làm quà biếu. Với nhiều công dụng cho sức khỏe, yến sào là lựa chọn lý tưởng để bồi bổ, hỗ trợ phục hồi sức khỏe. Hy vọng những kiến thức về cách phân loại yến trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thị trường và dễ dàng chọn được sản phẩm ưng ý nhất.