Ở Nhật Bản, uống trà được coi là thú vui mỗi ngày của người dân ở đây. với những nét đẹp của nghi thức thưởng trà, thú vui này đã trở thành một nét đẹp văn hóa nổi tiếng thế giới với tên gọi Trà đạo Nhật Bản. Cùng nhau tìm hiểu về nét tinh hoa này của nền văn hóa Nhật.
Trà đạo Nhật Bản là gì
Trà đạo Nhật Bản là một phần quan trọng của văn hóa trà của Nhật Bản, được biết đến với tên gọi “chado” (đạo trà) hoặc “chado” (đường trà). Đây là một nghệ thuật thưởng trà đã phát triển trong hàng thế kỷ và có ảnh hưởng sâu rộng đến nền văn hóa Nhật Bản.
Trong trà đạo Nhật Bản, không chỉ có việc pha trà mà còn là cách cư xử, cách ứng xử và cách tôn trọng trà, tất cả được thể hiện qua các nghi lễ, tập tục và phong cách phục vụ. Trà đạo không chỉ là việc thưởng trà mà còn là một cách để tạo ra sự kết nối với thiên nhiên, tinh thần và đồng bào.
Trong trà đạo Nhật Bản, có nhiều loại trà được sử dụng, nhưng trà matcha là một trong những loại phổ biến nhất. Trà matcha là loại trà bột mịn được làm từ lá trà xanh được xay thành bột và thường được sử dụng trong các nghi lễ trà đạo Nhật Bản như “chanoyu” (nghi lễ trà).
Lịch sử Trà đạo Nhật Bản
Trà vốn không phải đồ uống có nguồn gốc từ Nhật. Nhưng Nhật Bản lại là đất nước nâng tầm thú vui tao nhã này trở thành một đạo với cái tên rất đẹp Trà đạo. Trà đạo đặt nền tảng trên sự tôn thờ cái đẹp xen lẫn giữa muôn vàn điều phiền não của cuộc sống đời thường.
Ăn sâu vào trong trà ý niệm về sự thanh khiết và hòa điệu, sự huyền nhiệm của lòng nhân ái lẫn nhau, tính lãng mạn của trật tự xã hội. Then chốt của Trà đạo là sự tĩnh tâm, như là một nỗ lực dịu dàng hoàn thành điều có thể nào đó trong điều không thể mà ta biết rõ đang hiện hữu trong cuộc sống.
Nguồn gốc Trà đạo Nhật Bản
Trà đạo là đại diện điển hình của nền văn hóa Nhật Bản xa xưa, được hình thành từ cuối thế kỷ XII. Theo truyền thuyết hiện nay vẫn đang được lưu hành tại Nhật, vào khoảng những năm 1141-1215 vị cao tăng Eisai đi du học tại Trung Quốc trở về và mang theo một gói bột trà xanh matcha được gọi là matcha.
Ban đầu matcha được dùng như 1 vị thuốc. Sau này nó đã trở thành một thứ đồ uống thượng lưu chỉ có người giàu mới dám thưởng thức trong các buổi gặp mặt. Cũng trong thời gian này các samurai đã đề ra một số quy tắc cho các buổi tiệc trà. Sau đó nhà sư, thương gia giàu có Sen no Rikyu (1522-1591 đã kế thừa, hoàn thiện và sáng lập hoàn chỉnh các lễ nghi của một buổi tiệc trà.
Cuối thời Edo (1603-1868) vẫn chỉ có nam giới mới được quyền thưởng thức trà đạo. Đến giai đoạn đầu thời Meiji (1868-1912) phụ nữ Nhật đã có thể tham gia các tiệc trà chính thức. Sau đó thú vui uống trà được mở rộng ra tất cả mọi tầng lớp người dân Nhật Bản nhờ khả năng xoa dịu thần kinh và hương vị đặc biệt của trà. Sự kết hợp giữa uống trà và tinh thần thiền của đạo Phật đã nâng cao nghệ thuật thưởng trà trở thành trà đạo.
Để phát triển từ thú vui trở thành trà đạo, người Nhật đã biến tục lệ uống trà được du nhập từ nước ngoài về trở thành một môn nghệ thuật ẩm thực của dân tộc mình. Thông qua những nghi thức thưởng trà, người Nhật muốn được hòa mình vào thiên nhiên, tu dưỡng, làm tinh khiết tâm hồn theo đúng tinh thần của đạo Phật.
Kamakura là thủ đô của Nhật Bản trong 150 năm do Samurai cai quản và cách Tokyo 1 giờ đi tàu. Trong tour du lịch này, bạn có thể thưởng thức trà đạo Nhật Bản thực sự tại ngôi đền Jomyoji nằm trên núi yên tĩnh. Sau đó, chúng ta sẽ đi dạo đến chùa Hokokuji với khu vườn tre xinh đẹp, Đại Phật và chùa Hasedera với tầm nhìn tuyệt đẹp ra đại dương. Bạn có thể thưởng thức Washoku, ẩm thực Nhật Bản, như một bữa trưa.
Nguyên tắc của trà đạo
Trà đạo có 4 nguyên tắc cơ bản là: Hòa – Kính – Thanh – Tịnh. Trong đó:
- Hòa: Sự hài hòa giữa con người với thiên nhiên, trà nhân và dụng cụ thưởng trà.
- Kính: Sự tôn kính với con người, vạn vật một cách bình đẳng, sự tri ân cuộc sống.
- Thanh: Tấm lòng thanh tịnh trong và sau khi thưởng trà.
- Tịch: Cảm giác vắng vẻ, yên tĩnh trong khi thưởng trà.
Nghi thức thưởng trà đạo
Nội dung tiếp theo chúng tôi xin giới thiệu với các bạn nghi thức thưởng trà trong trà đạo Nhật Bản. Qua đó độc giả có thể hiểu được tại sao người Nhật lại có thể biến được một thú vui trở thành một nét tinh hoa trong nền văn hóa của họ
Nghi thức pha trà
– Đặt matcha vào tách trà: Nghệ nhân lấy từ bình trà khoảng 2 – 4g trà từ bình để đưa vào tách. Tùy theo sở thích mà họ có thể cho thêm táo tàu hay không.
– Đổ nước nóng: Múc nước nóng bằng một chiếc thìa lớn bằng tre để đổ vào tách trà. Nhiệt độ lý tưởng cho nước pha trà là 80 độ.
– Khuấy matcha: Dùng bàn chải tre samovar để khuấy matcha. Samovar cũng chính là vật phẩm quan trọng nhất trong trà đạo.
– Jingcha: Sau 3 bước trà điểm trên, tách trà được đặt trong tay phải, mặt trước hướng về phía khách. Lòng tay trái đặt dưới đáy tách đồng thời dùng tay phải vuốt ve tách trà nhẹ nhàng để thể hiện sự tôn trọng với trà.
Nghi thức uống trà
Thưởng trà: Đặt tách trà lên lòng bàn tay trái, sau đó xoay tách trà theo chiều kim đồng hồ. Đồng thời lấy tay phải vuốt ve nhẹ nhàng lên tách. Khi uống trà chỉ đặt sự chú ý của mình lên tách trà, không quan sát xung quanh. Uống trà xong, nhẹ nhàng xoay mặt trước của tách trà về hướng chính của nghệ nhân pha trà theo chiều ngược kim đồng hồ. Khi đó bạn đã có thể bắt đầu trò chuyện cùng nghệ nhân.
Sau khi thưởng trà: Người thưởng trà cần lau sạch cạnh tách trà bằng ngón cái và ngón trỏ. Nếu bạn thưởng thức một ly trà đậm đặc thì không cần phải uống hết nước trà. Nếu là trà loãng, bạn nên uống hết và lau sạch cạnh tác trước khi đặt xuống.
Lưu ý trước khi thưởng trà
– Không sử dụng tất cả các đồ trang sức bằng kim loại và đồng hồ khi thưởng trà, tránh làm ảnh hưởng đến những bộ đồ trà có giá trị lớn.
– Đàn ông nên đi tất trắng, phụ nữ không mặc váy ngắn khi thưởng trà.
– Không sử dụng nước hoa có hương thơm quá nồng, đậm đặc tránh làm ảnh hưởng tới hương thơm của trà. Bạn sẽ bị coi là mất lịch sử khi để hương nước hoa của mình lấn át hương vị trà.
Chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu Trà đạo Nhật Bản và những nét tinh túy của nghệ thuật thưởng trà. Trà đạo không chỉ là một loại nghi thức mà còn là phương pháp thanh lọc tâm hồn rất hiệu quả, hướng người thưởng thức tới sự thanh thản, yên tĩnh. Hải Trà Tân Cương rất vui khi được chia sẻ thông tin này đến bạn đọc.
